سرقت پژوهشی در ایران
سرقت پژوهشی در ایران رایج است
بر اساس گزارشی که در وب‌سایت نشریه ساینس منتشرشده
است، بیش از پانزده درصد پژوهشگران ایرانی که مقالات خود را در یک پایگاه
مقالات علمی منتشر کرده‌اند، در تنظیم و نوشتن این مقاله‌ها تقلب
کرده‌اند.
این گزارش حاصل یک تحقیق دانشگاهی بر روی مقالات منتشرشده در پایگاه علمی arXiv است.این تحقیق نشان می‌دهد که همه کشورهای مورد مطالعه کمابیش درگیر مسئله تقلب در مجامع علمی هستند.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا دکتر محمدابراهیم واشقانی، معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، در رابطه با میزان سرقت علمی و پژوهشی در دانشگاه آزاد اظهار کرد: دانشگاه آزاد هم مستثنی از دیگر دانشگاه‌ها و مراکز علمی نیست و عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای و سرقت علمی در اینجا هم وجود دارد. ما اگر با این مسئله روبرو شویم، با آن به‌شدت برخورد کرده و فرد خاطی را به کمیته تخلفات معرفی می‌کنیم.
واشقانی در ادامه درباره نحوه برخورد با متخلفین افزود: ما منتظر قانونی هستیم که وزارت علوم درصدد ارائه آن به مجلس است و ما هم بالطبع از آن در مورد تنبیه اشخاص سارق علمی استفاده خواهیم کرد. در حال حاضر قانون ویژه‌ای روی این مسئله وجود ندارد. اگر دانشجو در تحقیق و پژوهش خود تخلفی کند، وی را به کمیته تخلفات دانشجویی و اگر عضو هیات علمی باشد به کمیته تخلفات هیئت‌علمی ارجاع می‌دهیم.البته یک مورد تخلف را در هیئت‌علمی داشتیم، که به دلیل این تخلف فرد خاطی را از هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اخراج کردیم. اما قوانین خاصی وجود ندارد و منتظر قانون کلی وزارت علوم هستیم.
تخلف علمی اپیدمی است، علت اصلی، عدم کنترل توسط اعضای هیئت‌علمی است
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای در هر مرحله‌ای که باشد، مورد اشکال است و قابل‌گذشت نیست و ما تمام تلاشمان را می‌کنیم که از طریق آیین‌نامه‌های مربوط و طرق مختلف راهی را پیدا کنیم که جلوی عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای گرفته شود. طبیعتاً از این منظر کشور ما وضعیت مناسبی ندارد و منحصر به دانشگاه خاصی نیست و یک اپیدمی است که همه دچار آن هستند و امیدواریم بتونیم با تمهیداتی که اندیشیده و با همیاری و همدلی که بین وزارت علوم و دانشگاه آزاد و نهادهای قانون‌گذار وجود دارد، این مسئله نهادینه شود. به اعتقاد من علت اصلی وقوع چنین مسائلی در کشور، عدم کنترل توسط اعضای هیئت‌علمی است. اگر عضو هیئت‌علمی بر روی موضوع تسلط داشته باشد، از طرف خودش و دانشجویانش کمتر کسی به سمت سرقت علمی خواهد رفت، من فکر می‌کنم مشکل آنها هستند که به دلیل مشغله زیاد، وقت کافی روی این موضوع نمی‌گذارند.
تقلب، مشکلی جهانی
به گزارش آنا، بر اساس گزارشی که در وب‌سایت نشریه ساینس منتشرشده است، بیش از پانزده درصد پژوهشگران ایرانی که مقالات خود را در یک پایگاه مقالات علمی منتشر کرده‌اند، در تنظیم و نوشتن این مقاله‌ها تقلب کرده‌اند. این گزارش حاصل یک تحقیق دانشگاهی بر روی مقالات منتشرشده در پایگاه علمی arXiv است.این تحقیق نشان می‌دهد که همه کشورهای مورد مطالعه کمابیش درگیر مسئله تقلب در مجامع علمی هستند.
این تحقیق نشان می‌دهد که همه کشورهای مورد مطالعه کمابیش درگیر مسئله تقلب در مجامع علمی هستند ولی این پدیده در برخی از کشورها جدی‌تر است بطوریکه در بلغارستان بیست درصد پژوهشگران به عنوان متقلب شناخته شده‌اند که چهار برابر نسبت همین پژوهشگران در ژاپن (پنج درصد) است.
پایگاه arXiv میزبان مقالاتی در زمینه فیزیک، ریاضی، علوم ریاضی و کامپیوتر است. مقالات منتشر شده در این پایگاه، مقالاتی هستند که پژوهشگران پیش از انتشار در نشریات تخصصی به دلایل مختلفی از قبیل نوبت طولانی تا انتشار در مجله اصلی یا بهره‌مندی از نظرات دیگر همکاران، آنرا در این پایگاه منتشر می‌کنند.
از ماه اوت سال ۲۰۱۱ این پایگاه با نصب نرم‌افزار ویژه‌ای بطور خودکار مقالات منتشر شده در arXiv را با بانک اطلاعاتی خود که شامل مقاله‌های منتشر شده پیشین در این پایگاه است، مقایسه و اگر تشابهی بین مقاله‌ها بیابد که نشان دهنده تقلب باشد نام نویسنده را بعنوان مولف مشکوک به تقلب نشان دار می‌کند. از آن تاریخ تاکنون نام نزدیک به ۶۷۰۰ نفر با حدود ۹۶۰۰ مقاله در این فهرست قرار گرفته است که این تعداد مولف، نزدیک به شش درصد کل مولفان استفاده کننده از این پایگاه است.
وضعیت از گزارش‌ها بدتر است
این نسبت نشان دهنده وضعیت تقلب در انتشار مقاله‌های علمی در همه زمینه‌ها نیست و کارشناسان معتقدند که اوضاع از چیزی که آمارهای arXiv نشان می‌دهد بدتر است. آنها برای این ادعای خود دلایلی نیز دارند. از جمله اینکه این پایگاه فقط بخش خاصی حوزه‌های علوم و فناوری را در برمی‌گیرد و همه رشته‌ها را پوشش نمی‌دهد. دیگر اینکه همه مقالات منتشر شده در مجلات که تعدادشان بسیار زیاد نیز هست، در این پایگاه منتشر نمی‌شوند.
از همه این دلایل مهمتر اینکه این پایگاه فقط به بررسی متن و تشابه‌های متنی توجه می‌کند و نه به محتوا یا حاصل پژوهش و درست یا غلط بودن آن. آنها می‌گویند کنترل متن یک مقاله با نرم‌افزار ملاک چندان مناسبی برای ارائه یک برآورد دقیق از وضعیت تقلب در جهان نیست چون یک مولف با هوش یا مولفانی با زبان مادری انگلیسی به راحتی می‌توانند این نرم‌افزارها را گمراه کنند. از سوی دیگر ممکن است چیزی که بعنوان تقلب آشکار شده فقط ناشی از یک اشتباه در حین اشاره یک مولف به کارهای پیشین خود یا همکاران دیگر باشد.
با این حال و با توجه به تمام این نکات، باز هم آمار منتشر شده می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت کلی کشورها در زمینه تقلب علمی باشد. چیزی که بسیاری را در جوامع علمی دنیا را نگران کرده است چون می‌تواند روابط دیگر کشورها در همکاری‌های علمی با کشورهایی که از نظر تقلب وضعیت نامناسبی دارند را با مشکل روبرو کند و همچنین هزینه‌های غیر ضروری زیادی را به دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی تحمیل کند؛ چه برای راستی آزمایی و چه برای اعتماد به یافته‌های منتشر شده دروغین.