تقلب علمی از سوی محققان ایرانی

انتشار گزارش "الزویر" (Elsevier) در خصوص تقلب علمی از سوی محققان ایرانی

دبیر کمیته ملی اخلاق در پژوهش پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به انتشار گزارش "الزویر" (Elsevier) در خصوص تقلب علمی از سوی محققان ایرانی، گفت: تقلب صورت گرفته در این مقاله شدیدترین نوع تقلب در حوزه مقالات علمی بوده است.

به گزارش خبرنگار ایسنا،‌ بعد از گزارش مجله نیچر از تخلفات علمی ایران، این بار گزارش تخلفات دیگری از سوی "الزویر" منتشر شده است.

طبق گزارشی که موسسه انتشارات الزویر منتشر کرده است، اعلام شد گروهی از دانشگاهیان ایرانی با پیشنهاد داوران غیرواقعی در جریان بررسی مقالاتشان تقلب کرده‌اند.

بر این اساس نویسنده مسوول این مقالات یک دانشیار فیزیک دانشگاه آزاد اسلامی است و این مقالات در مجلات ذیل به چاپ رسیده‌اند.

International Journal of Hydrogen Energy
Results in Physics, Journal of Crystal Growth
Journal of Alloys and Compounds
International Journal of Thermal Sciences and Fusion Engineering and Design

بعد از انتشار این گزارش، با یک پیام تقریبا مشابه تمام این مقالات از دسترس خارج شده‌اند.

بر اساس اعلام الزویر، 26 مقاله  علمی از نویسندگان ایرانی به دلیل تقلب در داوری از سوی ناشر از لیست مقالات مجلات الزویر حذف شدند.

بدترین نوع تخلفات در مقالات علمی ایرانی در الزویر

دکتر احسان شمس کوشکی، دبیر کمیته ملی اخلاق در پژوهش پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه تقلبات و تخلفات علمی انواع مختلفی دارد، افزود: این تقلبات در مراحل مختلف انجام و یا انتشار یک پژوهش رخ می‌دهند.

وی با اشاره به انتشار گزارشی از سوی الزویر، خاطر نشان کرد: این گزارش در خصوص تعدادی از مقالات تولید شده در دانشگاه آزاد بوده است و بر اساس اعلام الزویر نویسنده این مقالات در داوری مقالات مداخله کرده‌ است.

شمس کوشکی با تاکید بر اینکه جزئیات بیشتری از این تخلفات از سوی الزویر منتشر نشده است، یادآور شد: وقتی مقاله‌ای به مجلات ارسال می‌شود، در برخی موارد از فرد نویسنده داور پیشنهادی درخواست می‌شود.

دبیر کمیته ملی اخلاق در پژوهش پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این امر را به منظور بهبود روند داوری دانست و خاطر نشان کرد: در برخی از موارد، مقالات از سوی مجله برای داور پیشنهادی ارسال می‌شود و بر این اساس ایمیل ارسال شده از سوی مجلات به فردی نویسنده که ایمیل جعلی را اعلام کرده است، ‌ارسال می‌شود.

شمس کوشکی با بیان اینکه به نظر می‌رسد در این مقالات چنین تخلفی رخ داده است، خاطرنشان کرد: این اقدام با عناوینی چون "فریبکاری در داوری" و "دستکاری در داوری" مطرح است و این اقدام یکی از شدیدترین انواع تخلفات پژوهشی محسوب می‌شود.

به گفته وی، بر اساس گزارش الزویر این مقالات از دانشگاه آزاد تهران بوده است.

قانون مقابله با تخلفات در انتظار تعامل 3 دستگاه

شمس کوشکی در خصوص آخرین وضعیت آیین‌نامه قانون مقابله با تخلفات علمی با تاکید بر اینکه این قانون به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، خاطر نشان کرد: علی‌رغم آنکه مهلت 3 ماهه (بعد از تصویب قانون) برای تدوین آیین‌نامه‌ اجرایی این قانون در نظر گرفته شده، ولی متاسفانه آیین‌نامه اجرایی این قانون هنوز تدوین نشده است.

وی اضافه کرد: این آیین‌نامه به صورت مشترک میان وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری،‌ بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دادگستری تدوین می‌شود و از آنجایی که لایحه این قانون از سوی وزارت علوم به مجلس ارسال شده است، وزارت بهداشت هم به صورت کتبی آمادگی خود را برای تدوین آیین‌نامه اجرایی این قانون به وزارت علوم اعلام کرده بود.